تریت

جالب است که گاهی لغات و اصطلاحاتی را در زبان یاد می گیریم و در گفتارمان به کار می بریم که شاید به ندرت مجبور باشیم آنرا بر روی کاغذ بنویسیم و باعث می شود که صورت صحیح این لغت در مرور زمان تغییر کند. امروز در حالیکه کتاب سو و شون از سیمین دانشور را می خواندم به لغت «تریت» برخوردم. اولش برایم نا آشنا بود ولی در محتوای متن فهمیدم که معنایش چیست. این همان لغتی است که من به اسم «تیلیت» می شناختم. یعنی خرد کردن نان در آبگوشت. حالت دیگر این لغت در اصطلاح عامیانه وقتی که کسی شما را با گفتار زیادش کلافه می کند گفته می شود «مغزمون رو تیلیت کرد». نگاهی هم در لغتنامه دهخدا کردم که معنی را نوشته: 

تریت . [ ت َ / ت ُ ] (اِ) ریزه کردن نان باشد در میان دوغ و شیرو شربت و آبگوشت و مانند آن . (برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ). نان ریزه شده در میان آبگوشت و شیر و دوغ و کشک و مانند آن جهت تناول کردن . (ناظم الاطباء).  شاید یکی دیگر از این دست لغات، لغت «مشغول الذمه» باشد که اگر چه کمتر استفاده می شود ولی هنوز هم در میان محاورات و بعضی فیلمهای ایرانی شنیده می شود. این لغت هم در عام معمولا «مشمول ذمه» گفته می شود که با مراجعه به لغتنامه دهخدا می توان فهمید که صورت صحیح آن «مشغول الذمه » است.  البته به قول معروف صابون رو چه با سین بنویسی و چه با صاد کف می کنه. اما برای من شخصا مهم است که صورت صحیح املایی لغات را بدانم و درست به کار ببرم.