هاوارد باسکرویل

 

چند روز پیش لینکی به دستم رسید با عنوان قهرمان آمریکایی ایران و در آن به معرفی چهره ای آمریکایی به نام «هاوارد باسکرویل» پرداخته بود. آشنایی با نام این مرد من را به این واداشت تا با نوشتن چند خط این شخصیت را به سایر دوستانی که اینجا را می خوانند معرفی کنم.

هاوارد باسکرویل، زاده ایالت نبرسکا و فارغ التحصیل مدرسه دینی پرینستون بود. او در سال 1907 و  در سن 23 سالگی و برای کارهای تلبیغاتی دینی راهی ایران می شود. درست یک سال قبل از ورود باسکرویل به ایران مظفر الدین شاه حکومت مشروطه را قبول می کند و اولین مجلس ایران در تاریخ 2500 ساله شاهنشاهی تشکیل می گردد.

بعد از درگذشت مظفرالدین شاه در سال 1907 و روی کار آمدن پسرش محمدعلی شاه و با حمایت روسها علنا با مشروطیت به مبارزه پرداخت و مجلس را به توپ بست. مشروطه بر انداخته شد و ساستمداران و روزنامه نگاران و رهبران مشروطه به دار آویخته شدند.

مردم تبریز که در محاصره ارتش شاهنشاهی بودند به مبارزه پرداختند و باسکرویل در آن زمان به جای آنکه به سفارت آمریکا پناه برد به سیل طرفداران مشروطه ملحق شد. از او نقل شده است که «تنها تفاوت من با این مردم محل تولد من است و این تفاوت بزرگی نیست.». او به اتفاق 150 نفر دیگر مسئولیت دفاع از شهر را به عهده می گیرد. هفته ها بعد در آوریل 1909 زمانی که برای شکستن محاصره شهر برای آوردن غذا به داخل شهر پس از درگیری با نیروهای نظامی شاهنشاهی و اصابت گلوله به قلبش در 24 سالگی کشته می شود. پیکر وی در قبرستان ارامنه تبریز به خاک سپرده می شود و هنوز هم قبرش موجود است. امسال یکصدمین سال کشته شدن این قهرمان آمریکایی بود. در سال 2005 با حضور سید محمد خاتمی از مجسمه وی در موزه خانه مشروطه پرده برداری گردید تا نام این قهرمان آمریکایی در تاریخ ایران جاودانه شود.